Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών 3 ετών

Μετά το δεύτερο έτος, η γλωσσική εξέλιξη του παιδιού σας είναι θεαματική. Το λεξιλόγιο του είναι αρκετά εμπλουτισμένο πια και ήδη από τα δυόμιση αρχίζει να χρησιμοποιεί όλο και πιο αποτελεσματικά τη γλώσσα.

Στην ηλικία 3 – 5 ετών τα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν πιο αφηρημένες γλωσσικές δομές, τις οποίες χρησιμοποιούν παραγωγικά. Μολονότι τα παιδιά παρήγαγαν εκφράσεις που μοιάζουν με αυτές των ενηλίκων από πολύ μικρή ηλικία, δεν μπορούσαν να γενικεύσουν τις εκφράσεις αυτές σε άλλα πλαίσια, όπως συμβαίνει τώρα. Σιγά σιγά ο λόγος των παιδιών αρχίζει να μοιάζει με αυτόν των ενηλίκων, χρησιμοποιώντας όλο και πιο σύνθετες γλωσσικές δομές. Θα παρατηρήσετε ότι μετά τα 3 έτη, το παιδί σας γίνεται όλο και πιο ικανό να συμμετέχει σε μια σύντομη συζήτηση μαζί σας και η επικοινωνία μαζί του γίνεται ευκολότερη.

Το παιδί από την ηλικία περίπου των 3 ετών μπορεί να ρωτάει και να απαντάει στις ερωτήσεις «ποιος, τι, γιατί, πού». Κάνει πολλές ερωτήσεις για να μάθει πληροφορίες που το ενδιαφέρουν. Αντιλαμβάνεται τις έννοιες μικρό -μεγάλο, πάνω- κάτω, μέσα-έξω κ.α. και αρχίζει να έχει αίσθηση του χρόνου. Ο λόγος του είναι κατανοητός στο μεγαλύτερο μέρος του, αν και κάποιες φορές μπορεί να κάνει λάθη σε καταλήξεις ή σε άλλα γραμματικά φαινόμενα. Χρησιμοποιεί τον Αόριστο χρόνο, τον Παρατατικό και τον Μέλλοντα αρκετά συχνά. Το παιδί 3 ετών μπορεί να αντιληφθεί τη χρονολογική σειρά 2-3 γεγονότων και μπορεί να ακολουθήσει οδηγίες που έχουν 2-3 μέρη. Μπορεί να εκφραστεί με περίπου 800-1500 λέξεις, ενώ μπορεί να κατανοήσει ακόμα περισσότερες.  

Αν το παιδί σας δεν εκφράζεται με ολοκληρωμένες προτάσεις στην ηλικία των 3 περίπου και χρησιμοποιεί μεμονωμένες λέξεις μόνο ή συνδυασμό 2 λέξεων, καλό θα είναι να το αναφέρετε στον παιδίατρό σας, ώστε να διερευνηθεί.

Η ανάπτυξη της γλώσσας είναι ένα κρίσιμο μέρος της ανάπτυξης των παιδιών. Υποστηρίζει την ικανότητα του παιδιού να επικοινωνεί, να εκφράζει και να κατανοεί τα συναισθήματα. Υποστηρίζει τη σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, την ανάπτυξη και διατήρηση σχέσεων. Η εκμάθηση της κατανόησης και  της χρήσης της γλώσσας  είναι το κρίσιμο πρώτο βήμα στον αλφαβητισμό και η βάση για την εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής. Ως γονείς, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να εξελιχθεί γλωσσικά με διάφορους τρόπους.

1. Να είστε περιγραφικοί και να ενθαρρύνετε τον διάλογο. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και αρχίζει να χρησιμοποιεί τις λέξεις, μπορείτε να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιο του, περιγράφοντας ό,τι κάνετε ή ό,τι βλέπετε μαζί. Βοηθήστε το να αναπτύξει το λόγο του, ζητώντας από το ίδιο να σας πει τι κάνει. Τα παιδιά μετά τα δύο έτη μπορούν να περιγράψουν αυτό που βλέπουν ή αυτό που κάνουν. Μέχρι τα 3, οι προτάσεις του θα περιέχουν και επίθετα ή άλλους προσδιορισμούς. Να θυμάστε ότι όταν ανταποκρίνεστε στο παιδί σας, το ενθαρρύνετε να επικοινωνήσει. Θα εκπλαγείτε με το πόσα έχει να πει!
2. Διαβάστε στο παιδί σας. Μοιραστείτε πολλά βιβλία με το παιδί σας και διαβάστε πιο περίπλοκα βιβλία καθώς μεγαλώνει. Η ανάγνωση επιτρέπει στο παιδί να ακούει λέξεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα, κάτι που βοηθά στην εκμάθηση της σημασίας και της λειτουργίας των λέξεων. Η σύνδεση του βιβλίου με αυτό που συμβαίνει στη ζωή του, είναι ένας καλός τρόπος για να μιλήσετε το παιδί σας. Μπορείτε να το ενθαρρύνετε να μιλήσετε, συζητώντας για ενδιαφέρουσες εικόνες στα βιβλία που διαβάζετε μαζί. Όταν διαβάζετε δυνατά με το παιδί σας, μπορείτε να επισημάνετε λέξεις καθώς τις λέτε. Αυτό δείχνει στο παιδί τη σχέση μεταξύ γραπτών και προφορικών λέξεων και το βοηθά να μάθει ότι οι λέξεις είναι ξεχωριστά μέρη της γλώσσας. Αυτές είναι σημαντικές έννοιες για την ανάπτυξη του γραμματισμού.
3. Συζητήστε με το παιδί σας τις καθημερινές του εμπειρίες. Η συζήτηση για το τι συμβαίνει κάθε μέρα, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία μάθησης. Το παιδί μαθαίνει να ανταποκρίνεται στις ερωτήσεις των γονέων, απαντά και παράλληλα εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του. Μην του μιλάτε μωρουδίστικα, γιατί δεν έχει να του προσφέρει τίποτα γλωσσικά. Είναι σημαντικό να μάθει το παιδί σας τις διαφορετικές σημασίες των λέξεων και τη λειτουργία τους στον κόσμο. Για παράδειγμα μιλήστε του για ό,τι το ενδιαφέρει και εξηγήστε του με απλό και κατανοητό τρόπο την χρήση των λέξεων.