Παιδική επιθετικότητα: Πότε είναι φυσιολογική και πότε πρέπει να μας ανησυχεί

Η επιθετικότητα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας κάποιες φορές σπρώχνουν, χτυπάνε τους άλλους, κλοτσάνε, δαγκώνουν, συνήθως όχι για να τους βλάψουν, αλλά για να κερδίσουν κάτι, όπως κάποιο αντικείμενο που επιθυμούν. Στα παιδιά που χρησιμοποιούν την επιθετικότητα ως τρόπο απαίτησης αντικειμένου ή ευχάριστης για αυτά ανταπόκρισης από τους οικείους του, λείπει η συναισθηματική ωριμότητα, που επιτρέπει από τη μία την κατανόηση των συναισθημάτων του άλλου και από την άλλη την ρύθμιση των συναισθημάτων τους. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό μέχρι την ηλικία των 2-3 ετών. Ήδη από το 2^ο έτος, το παιδί μπορεί να επικοινωνήσει λεκτικά και να εκφράσει αυτό που επιθυμεί. Περίπου στα 3 έτη, το παιδί αρχίζει να κατανοεί περισσότερο τα συναισθήματα. Στα περισσότερα παιδιά, η επιθετικότητα μειώνεται στο τέλος της προσχολικής περιόδου, όπως επίσης και η συχνότητα των επιθετικών επεισοδίων. Από την άλλη μεριά όμως, η ακραία ή παρατεταμένη επιθετικότητα θα πρέπει να αποτελεί αιτία ανησυχίας για τους γονείς.

Οι λόγοι για τους οποίους τα μικρά παιδιά εκδηλώνουν επιθετικότητα είναι πολλοί:

• Για κάποια παιδιά είναι γνώρισμα της ιδιοσυγκρασίας τους
• Κάποια παιδιά μιμούνται τη βία που βλέπουν μέσα στην οικογένεια
• Κάποια παιδιά επηρεάζονται από τα πρότυπα βίας μέσω των προγραμμάτων που παρακολουθούν στις οθόνες
• Κάποια παιδιά επιβραβεύονται για την επιθετική συμπεριφοράς τους από τους γονείς και έτσι την επαναλαμβάνουν
• Δεν διδάσκονται τα όρια από τους γονείς τους
• Δεν υποστηρίζονται από το περιβάλλον για να κατανοήσουν τα συναισθήματα τους

Μέχρι ενός βαθμού, κάποια αραιά επεισόδια επιθετικότητας στα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι φυσιολογικά να συμβαίνουν. Όμως, ως γονείς οφείλετε να βοηθήσετε το παιδί σας να προσαρμοστεί καλύτερα κοινωνικά, έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται τι είναι ηθικό ή ανήθικο να κάνει, τι είναι καλό και τι είναι κακό, ποια είναι τα δικά του όρια και ποια τα όρια του διπλανού του.

      Σε γενικές γραμμές, για να περιορίσετε την επιθετικότητα του παιδιού σας, βεβαιωθείτε ότι εφαρμόζετε τα παρακάτω:

1. Εξασφαλίστε στα παιδιά σας ένα ήρεμο οικογενειακό περιβάλλον, χωρίς εκρήξεις θυμού ή επεισόδια βίας. Σκεφτείτε πολύ καλά ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε στο παιδί σας και τι πρότυπο θέλετε να γίνετε.
2. Κάθε φορά που το παιδί σας είναι επιθετικό, συζητήστε μαζί του τον λόγο για τον οποίο έπραξε έτσι και βοηθήστε το να κατανοήσει τι του συμβαίνει.
3. Βάλτε στο παιδί σας όρια. Εξηγήστε του για ποιον λόγο δεν επιτρέπεται να χτυπάει τους άλλους.
4. Βοηθήστε το παιδί σας να αποκτήσει κοινωνικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, Θα μπορούσατε να του μάθετε τον τρόπο που θα μπορούσε να ζητήσει ένα παιχνίδι ή να μάθει να περιμένει τη σειρά του.
5. Ελέγξτε τα τηλεοπτικά προγράμματα που παρακολουθεί το παιδί σας. Αποκλείστε οτιδήποτε εμπεριέχει βία.
6. Βοηθήστε το παιδί σας να περιορίσει τον θυμό του. Βοηθήστε το αρχικά να τον αναγνωρίζει ως συναίσθημα και έπειτα να περιμένει λίγο πριν αντιδράσει. Η συναισθηματική ρύθμιση, θα αρχίσει να συμβαίνει προς το τέλος της προσχολικής περιόδου, εφόσον το παιδί έχει βοηθηθεί από τους ενήλικες.
7. Παρατηρείστε τον λόγο που το παιδί σας είναι επιθετικό. Αν για παράδειγμα, είναι επιθετικό απέναντι στους άλλους ή προς τον εαυτό του, για να σας αποσπάσει την προσοχή, σκεφτείτε να του προσφέρετε την προσοχή σας λίγο συχνότερα, ώστε να προλάβετε ενδεχόμενη επιθετικότητα.

Σε κάθε περίπτωση, αν τα επεισόδια επιθετικότητας είναι συχνά ή και καθημερινά και καθώς περνάει ο καιρός δεν εξασθενούν ή δημιουργούν προβλήματα στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν παιδοψυχολόγο ή σε έναν θεραπευτή συμπεριφοράς για να σας κατευθύνει.