Ξεσπάσματα θυμού στα παιδιά: γιατί συμβαίνουν και πώς αντιμετωπίζονται

Τα ξεσπάσματα θυμού (tantrums) είναι πολύ συνηθισμένα σε παιδιά από 1,5 έως περίπου 3,5 ετών. Ακόμα όμως και μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να έχουν εκρήξεις θυμού, αν δεν έχουν μάθει να διαχειρίζονται τον θυμό ή την απογοήτευση τους. Όταν το παιδί σας έχει έκρηξη θυμού, μπορεί να  κλαίει, να ουρλιάζει, να σφίγγει τα πόδια, να τεντώνει την πλάτη σε τόξο, να κλωτσάει, να πέφτει κάτω, ακόμα και να αυτοτραυματίζεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά κρατούν την αναπνοή τους, κάνουν εμετό, σπάνε πράγματα ή γίνονται επιθετικά. Οι εκρήξεις θυμού συμβαίνουν, επειδή οι κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες των νηπίων μόλις αρχίζουν να αναπτύσσονται. Τα παιδιά συχνά, δεν έχουν τις λέξεις για να εκφράσουν τα συναισθήματα τους ή μπορεί να δοκιμάζουν την αυξανόμενη ανεξαρτησία τους. Με αυτόν τον τρόπο, προσπαθούν να καταλάβουν ή να αλλάξουν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Όσο μεγαλώνουν και ωριμάζουν συναισθηματικά, μαθαίνουν και να διαχειρίζονται τον θυμό και την απογοήτευση τους. Τα παιδιά μαθαίνουν μόνα τους να «ρυθμίζουν» τα συναισθήματα τους ωριμάζοντας, συνήθως μετά τα 5 έτη η διαφορά είναι εμφανής.

Σε ποιες περιπτώσεις όμως είναι πιθανότερο να συμβεί ένα ξέσπασμα θυμού και πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας;

• Η ιδιοσυγκρασία ενός παιδιού, η ταχύτητα και η ένταση των συναισθημάτων είναι καταγεγραμμένη στο συμπεριφορικό DNA των παιδιών. Έτσι, κάποια παιδιά είναι πιο επιρρεπή στα ξεσπάσματα και αντιδρούν εντονότερα σε απογοητευτικά γεγονότα. Σε αυτή την περίπτωση, μπορείτε να το βοηθήσετε να διαχειριστεί τα συναισθήματα του, ώστε να μην το αποσυντονίζουν.

• Το άγχος, η πείνα, η κούραση και η υπερδιέγερση. Ένα παιδί κουρασμένο ή πεινασμένο, ένα παιδί που μπορεί να αλλάζει παραστάσεις και πρόσωπα πολλές φορές τη μέρα, είναι ευκολότερο να μην αντέξει μια απογοήτευση και αυτή να σταθεί η αφορμή για να ξεσπάσει. Φροντίστε λοιπόν για τις βασικές ανάγκες του παιδιού σας, ώστε να νιώθει ήρεμο και ικανοποιημένο.

• Καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν, γιατί δεν έχουν τις δεξιότητες που απαιτούνται. Για παράδειγμα, ένα μικρό παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα, εάν ένα μεγαλύτερο παιδί πάρει το παιχνίδι του μακριά. Μπορεί να μην γνωρίζει πώς να το ζητήσει πίσω και έτσι να ξεσπάσει. Βοηθήστε το παιδί σας να αντιμετωπίσει τις δύσκολες καταστάσεις .

• Ο φόβος, ο θυμός, η ζήλια, η ντροπή μπορούν να κάνουν ένα παιδί να έχει ξέσπασμα θυμού. Αυτά τα συναισθήματα αποδιοργανώνουν τα παιδιά και τα αναστατώνουν πολύ. Βοηθήστε τα παιδιά σας να τα διαχειριστούν, προσπαθήστε να μην τα στρεσάρετε με τη συμπεριφορά σας. Μιλήστε για τα συναισθήματα μαζί τους, ονομάστε τα και εξηγήστε γιατί προκλήθηκαν.

Να θυμάστε ότι πρέπει να είστε προνοητικοί, ώστε να μη συμβεί το ξέσπασμα. Ακόμα όμως κι αν δεν είναι εφικτό:

1. Μείνετε ήρεμοι. Μην υψώνετε τη φωνή σας. Μείνετε δίπλα του και μην το αγνοείτε. Μην αποσπάτε το παιδί σας. Να δέχεστε τα θετικά όσο και τα αρνητικά συναισθήματα ως κάτι φυσιολογικό.
2. Να παρεμβαίνετε όταν υπάρχει ο κίνδυνος αυτοτραυματισμού. Κρατήστε του τα χέρια, πάρτε το αγκαλιά. Η ασφάλεια του παιδιού σας είναι προτεραιότητα.
3. Αν το παιδί σας θέλει να αποκτήσει κάτι με το ξέσπασμα, μην του το δώσετε. Εξηγήστε του τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ζητήσει κάτι ή εξηγήστε του γιατί δεν μπορείτε να του το δώσετε.
4. Αποδεχτείτε ότι τα ξεσπάσματα θα συμβαίνουν κάποιες φορές μέχρι το παιδί σας να αρχίσει να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του. Επειδή δεν μπορείτε να έχετε άμεσο έλεγχο των συναισθημάτων του, το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να φροντίσετε για την ασφάλεια του παιδιού σας, καθώς και για τη συναισθηματική του καθοδήγηση.