Διαπαιδαγωγηση

Παιχνίδι: Η μεγαλύτερη πηγή γνώσης για το παιδί

Μέσω του παιχνιδιού το παιδί μαθαίνει και εξελίσσεται σε όλους τους τομείς. Το παιχνίδι αποτελεί για το παιδί την μεγαλύτερη πηγή γνώσης του κόσμου γύρω του. Με αυτό εξασκεί την κοινωνικότητα, το συναίσθημα του και ενδυναμώνεται σωματικά. Μέσω του παιχνιδιού ενισχύεται η αυτοπεποίθηση του, νιώθει χαρούμενο και ασφαλές. Παίζοντας με άλλα παιδιά, αναπτύσσονται οι κοινωνικές του δεξιότητες, εξελίσσεται γλωσσικά και μαθαίνει να επικοινωνεί καλύτερα.


Το παιχνίδι είναι ζωτικής σημασίας για τη γνωστική ανάπτυξη του μικρού σας. Ενισχύει την ικανότητα του να σκέφτεται, να καταλαβαίνει, να επικοινωνεί, να δημιουργεί αναμνήσεις, να φαντάζεται και να επεξεργάζεται τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια. Αυτό συμβαίνει, επειδή το παιχνίδι είναι ένας από τους κύριους τρόπους που το παιδί εξερευνά τον κόσμο. Μέσω του παιχνιδιού πειραματίζεται, σκέφτεται, επιλύει προβλήματα και μαθαίνει συνεχώς. Το να αφιερώνετε χρόνο παίζοντας με το παιδί σας είναι ιδιαίτερα καλό για τη γνωστική του ανάπτυξη. Αυτό συμβαίνει επειδή, το να παίζετε μαζί, χτίζει τη μεταξύ σας σχέση και στέλνει ένα απλό και ισχυρό μήνυμα – είσαι σημαντικός για μένα. Αυτό το μήνυμα είναι το κλειδί για να βοηθήσετε το μικρό παιδί σας να μάθει ποιος είναι και πού ταιριάζει στον κόσμο. Δίνει στο παιδί σας την αυτοπεποίθηση να συνεχίσει να εξερευνά και να μαθαίνει για τον κόσμο γύρω του.

Τα είδη και οι τρόπος με τον οποίο παίζει το παιδί σχετίζονται με τις κοινωνικές και γνωστικές δεξιότητες της κάθε ηλικίας. Όσο το παιδί μεγαλώνει, έχει μεγαλύτερη ανάγκη να συνδιαλλαγεί με άλλα παιδιά ή ενήλικες παίζοντας. Στην αρχή της προσχολικής περιόδου και μέχρι τα τρεισήμισι περίπου έτη, τα παιδιά παίζουν το λεγόμενο λειτουργικό παιχνίδι που περιλαμβάνει απλές επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες ή απλές κινητικές δραστηριότητες. Σιγά σιγά τα παιδιά παίζουν με όλο και πιο σύνθετο τρόπο, χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους και τις γνώσεις τους για να δημιουργήσουν κατασκευές.

Μέχρι το τέλος του τέταρτου έτους, τα παιδιά μαθαίνουν να δημιουργούν, να χτίζουν κάτι με πρόθεση και να το χρησιμοποιήσουν στο παιχνίδι τους. Τα παιδιά της πρώιμης προσχολικής περιόδου παίζουν παράλληλα, το καθένα μόνο του, χωρίς να συναλλάσσονται μεταξύ τους. Είναι σύνηθες  για ένα παιδί πρώιμης προσχολικής ηλικίας απλά να παρατηρεί το παιχνίδι άλλων παιδιών. Ωστόσο, καθώς μεγαλώνουν, παίζουν πιο σύνθετα είδη κοινωνικού παιχνιδιού, που περιλαμβάνουν περισσότερες διαπροσωπικές συνδιαλλαγές. Για παράδειγμα, στο συντροφικό παιχνίδι, τα παιδιά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας παιχνίδια, αν και οι δραστηριότητες τους είναι διαφορετικές. Τα παιδιά αρχίζουν να παίζουν πραγματικά μαζί προς το τέλος της προσχολικής ηλικίας.

Στο συνεργατικό παιχνίδι λοιπόν, μπορούν να διατηρούν τη σειρά τους, να παίζουν κοινά παιχνίδια, να κάνουν διάλογο και να συνεργάζονται. Προς το τέλος της προσχολικής περιόδου επίσης, αλλάζει και η φύση του παιχνιδιού. Το παιχνίδι προσποίησης ή συμβολικό παιχνίδι, το οποίο αρχίζει και αναπτύσσεται από τους 18 μήνες περίπου, γίνεται περίπου στα 5 έτη, περισσότερο μη ρεαλιστικό και ιδιαίτερα επινοητικό. Το παιδί χρησιμοποιεί όλο και λιγότερο πιστά αντίγραφα των αντικειμένων για να προσποιηθεί έναν ρόλο. Η φαντασία των παιδιών σε αυτήν την ηλικία καλπάζει.

Παίξτε μαζί με τα παιδιά σας, γίνετε μέρος του παιχνιδιού τους, ανοίξτε τους τον δρόμο να ανακαλύψουν καινούργιους κόσμους. Παίξτε παιχνίδια προσποίησης, εξερευνήστε νέους χώρους, ντουλάπια, πάρκα, παιδικές χαρές. Φτιάξτε σπίτια από χαρτόκουτα, ζωγραφίστε, παίξτε μουσική, κρυφτό, φτιάξτε παιχνίδια μόνοι σας με απλά υλικά. Γίνετε κι εσείς παιδιά και διασκεδάστε μαζί τους παίζοντας.

Βιβλιογραφία

Berk, L. (2013). Child development (9th edn). New York: Pearson Higher Education.

Bruce, T. (2011). Learning through play: For babies, toddlers and young children (2nd edn). London: Hodder Education.

May, P. (2013). The thinking child: Laying the foundations of understanding and competence. New York: Routledge.

Siegler, R.S., Saffran, J., Eisenberg, N., & Gershoff, E. (2020). How children develop (6th edn). New York: Worth Publishers.