Αυτισμός: Χαρακτηριστικά της ομιλίας, της γραφής και της επικοινωνίας

Ο αυτισμός, αποτελεί  μια αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία εκφράζεται με ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία, στην συναισθηματική λειτουργικότητα, καθώς και με αδυναμία στη λεκτική και στη μη λεκτική συμπεριφορά. Έτσι, η γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στη διάγνωση τους διαταραχής, καθώς επηρεάζει την κοινωνική τους εξέλιξη των παιδιών. Τα παιδιά με αυτισμό, είναι συνήθως μοναχικά, με λιγοστούς φίλους, αποκομμένα από την κοινωνική πραγματικότητα. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που οδηγεί στην απομόνωση ή όχι, είναι το επίπεδο επικοινωνίας και η γλωσσική ωριμότητα του κάθε παιδιού.  Περίπου τα μισά παιδιά με αυτισμό δεν κατακτούν ποτέ λειτουργικό λόγο. Δύο σημαντικά ορόσημα για την ανάπτυξη της επικοινωνίας και της γλώσσας αποτελούν η από κοινού εστίαση της προσοχής καθώς και η ανάπτυξη του συμβολικού παιχνιδιού. Με λίγα λόγια, ένα παιδί που βρίσκεται στο Φάσμα του Αυτισμού, δυσκολεύεται να ακολουθήσει το δάκτυλο σας, όταν δείχνετε κάπου, δυσκολεύεται να εστιάσει στη σελίδα που του δείχνετε στο παραμύθι ή να κοιτάξει εκεί που κοιτάτε. Η δυσκολία στην από κοινού εστίαση παρουσιάζεται νωρίς σε όλα τα παιδιά με αυτισμό, εκφράζοντας έλλειψη κινήτρου για κοινωνική αλληλεπίδραση. Επίσης, ένα παιδί που βρίσκεται στο Φάσμα του Αυτισμού, δεν μπορεί να προσποιηθεί παίζοντας, δηλαδή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του για να δημιουργήσει σενάρια παιχνιδιού. Δεν μπορεί για παράδειγμα να προσποιηθεί ότι μιλάει στο τηλέφωνο κρατώντας ένα κουτί ή ότι μαγειρεύει, ανακατεύοντας φύλλα. Δυσκολεύεται να συμμετέχει σε παιχνίδια που απαιτούν φαντασία και δημιουργικότητα, να κάνει διαλόγους ανάμεσα σε κούκλες, να δημιουργήσει φανταστικά σενάρια παίζοντας. Η αδυναμία αυτή σχετίζεται με την έλλειψη ενσυναίσθησης και την αδυναμία κατανόησης τους σκέψης του άλλου.

Σημαντικό χαρακτηριστικό του αυτισμού είναι η καθυστέρηση ή η απουσία της γλώσσας. Πολλά παιδιά δεν καταφέρνουν να μιλήσουν και εκπαιδεύονται να επικοινωνούν με άλλον τρόπο. Στις περιπτώσεις που η γλώσσα κατακτάται, επικρατεί ετερογένεια ελλειμμάτων στο φωνολογικό, σημασιολογικό και πραγματολογικό τομέα. Πιο συγκεκριμένα, το φωνολογικό σύστημα αργεί να αναπτυχθεί  και η γλώσσα διαφοροποιείται ως προς τα προσωδιακά χαρακτηριστικά της. Συνήθως τα παιδιά στο Φάσμα του Αυτισμού αργούν να μιλήσουν.Πολλά παιδιά διαφοροποιούν τον τόνο της φωνής τους, μιλούν με λεπτότερη φωνή ή χωρίς καθόλου χρωματισμό. Αδυναμία παρουσιάζουν και στον συντακτικό και πραγματολογικό τομέα. Κάνουν λάθη σε καταλήξεις ουσιαστικών, επιθέτων, μπερδεύουν τα πρόσωπα ή τις αντωνυμίες. Δεν μπορούν να διακρίνουν τον μεταφορικό λόγο και το χιούμορ ή δυσκολεύονται να δώσουν νόημα σε όσα ακούνε. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να κρατήσουν τη σειρά τους σε ένα διάλογο, να παραμείνουν εντός θέματος ή να χρησιμοποιούν κατάλληλες εκφράσεις προσώπου και σώματος. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι δεν κοιτούν στα μάτια του συνομιλητή τους κατά τη διάρκεια της συνομιλίας και δεν δείχνουν να κατανοούν τις προθέσεις και τον τρόπο σκέψης του. Δυσκολεύονται συχνά να αφηγηθούν μια ιστορία με συνοχή και τα λεγόμενα τους έχουν αρκετά κενά. Επιπλέον χαρακτηριστικά, είναι η χρήση δικών τους λέξεων και η ηχολαλία. Τα παιδιά που ηχολαλούν, μεταφέρουν αυτούσια μηνύματα, διαλόγους, διαφημίσεις σε άσχετες στιγμές και τα επαναλαμβάνουν.