Επιβράβευση: 4 προϋποθέσεις για να είναι ευεργετική για το παιδί

Όταν το παιδί σας πετυχαίνει κάποιον στόχο, εκφράστε τον θαυμασμό σας και τα θετικά συναισθήματα που αισθάνεστε για το κατόρθωμά του. Ακόμα και για μικρές πράξεις που δείχνουν ωριμότητα, επαινέστε το. Ο στόχος μπορεί να είναι κάτι στοιχειώδες, όπως το να καταφέρει να σταθεί όρθιο ή κάτι πιο περίπλοκο, όπως το να καταφέρει να διαβάσει ένα παραμύθι μόνο του. Αρκεί τις περισσότερες φορές ο λεκτικός έπαινος «Μπράβο που προσπάθησες, που τα κατάφερες, σε ευχαριστώ που βοηθάς…». Ο έπαινος μπορεί να συνοδεύεται από μία αγκαλιά , από ένα «κόλλα το». Φυσικά για μεγαλύτερους στόχους, μπορείτε να συμφωνήσετε να προσφέρετε στο παιδί και αγαπημένες δραστηριότητες. Καλό είναι να αποφεύγετε την υλική επιβράβευση καθώς θα συνδέσετε την επιτυχία και την προσπάθεια με την υλική εξαργύρωση. Ο έπαινος για να είναι ευεργετικός για τη ζωή του, πρέπει να γίνεται σωστά.

---

• Επαινέστε τα παιδιά σας για αυτό που κατάφεραν και εκφράστε την αγάπη σας ανεξάρτητα από τα κατορθώματα του.

Όλα τα παιδιά θα πρέπει να αισθάνονται ικανοποίηση όταν καταφέρνουν κάτι μετά από προσπάθεια. Η σκληρή δουλειά θα πρέπει να ανταμείβεται και η καλύτερη ανταμοιβή για τα παιδιά είναι η επιβράβευση των γονιών τους. Πολλοί γονείς ανησυχούν ότι με αυτόν τον τρόπο δείχνουν ότι αγαπούν το παιδί τους υπό όρους. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί αν εκφράζετε την αγάπη σας στο παιδί, ανεξάρτητα από τα κατορθώματα του και αν ο έπαινος δεν συνδέεται αποκλειστικά με το κατόρθωμα. Αποφύγετε τους χαρακτηρισμούς, γιατί το παιδί κάθε φορά που δεν θα τα καταφέρνει θα αισθάνεται ανάξιο της αγάπης σας. Το να πει ένας γονέας «όταν παίρνεις άριστα σε αγαπώ περισσότερο», δίνει το μήνυμα ότι η αγάπη του γονιού εξαρτάται από τις επιδόσεις του παιδιού στο σχολείο. Μπορεί εσείς να θέλετε να δώσετε έμφαση από τη χαρά σας, αλλά αν το παιδί το ακούει συχνά θα πιστέψει ότι μόνο αν είναι άριστο οι γονείς του το αγαπούν. Μια τέτοια κατάσταση θα οδηγήσει το παιδί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση και πιθανώς μακροπρόθεσμα σε αίσθηση του ανικανοποίητου και μελαγχολία. Οι προσδοκίες σας για το παιδί σας και η αγάπη σας θα πρέπει να εκφράζονται ανεξάρτητα. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να πείτε « μπράβο που προσπάθησες τόσο. Ο κόπος σου ανταμείφθηκε».

•  Επαινέστε τα παιδιά σας για αυτό που κατάφεραν, χωρίς να χαρακτηρίζετε τα ίδια.

Ένα άλλο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι να συνδέουν την επιβράβευση για ένα κατόρθωμα με ένα χαρακτηριστικό του παιδιού. Για παράδειγμα πολλοί λένε «πήρες καλό βαθμό επειδή είσαι έξυπνος», ενώ θα ήταν καλύτερο να πουν «πήρες καλό βαθμό επειδή διάβασες αρκετά». Θα πρέπει να περάσετε στο παιδί το μήνυμα ότι η σκληρή δουλειά αποφέρει καρπούς, οι οποίοι δεν σχετίζονται μονάχα από τα έμφυτα ταλέντα. Εύκολα μπορεί να δοθούν λάθος μηνύματα. Πολύ εύκολα το παιδί θα πιστέψει ότι η εξυπνάδα του αρκεί για το επόμενο διαγώνισμα, δεν χρειάζεται να κοπιάσει. Επίσης, κάποια επόμενη φορά που δεν θα τα πάει καλά, ίσως πιστέψει ότι δεν είναι και τόσο έξυπνο τελικά. Μερικές φορές αρκούν για να μειωθεί η αυτοεκτίμηση του παιδιού, με αποτέλεσμα να νιώθει άσχημα για τον εαυτό του σταματώντας κάθε προσπάθεια να βελτιωθεί και να πετύχει κάτι.

• Μην συγκρίνετε τα επιτεύγματα του παιδιού σας με τα επιτεύγματα άλλων παιδιών.

Πολύ συχνά οι γονείς πέφτουν στην παγίδα να συγκρίνουν τα κατορθώματα του παιδιού τους με εκείνα άλλων παιδιών, σε μια προσπάθεια να τονίσουν πόσο σημαντικό ήταν αυτό το κατόρθωμα. Για παράδειγμα « έπαιξες ποδόσφαιρο καλύτερα από τον Νίκο, μπράβο!». Με αυτόν τον τρόπο επιβράβευσης, εντείνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα παιδιά και δημιουργείται άγχος για καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με κάποιον άλλον. Αντί όμως να εστιάσετε στη σύγκριση των επιδόσεων του παιδιού σας με αυτές κάποιου άλλου, καλύτερα να τονίσετε πόσο βελτιώθηκε σε σχέση με την προηγούμενη φορά που προσπάθησε. Έτσι, το παιδί θα πάρει το μήνυμα ότι είναι δυνατόν, αν προσπαθεί, να πετυχαίνει τον στόχο του και να ξεπερνάει κάθε φορά τον εαυτό του. Προσπαθήστε να μην συγκρίνετε το παιδί σας με κανέναν, γιατί αυτή η συμπεριφορά θα δημιουργήσει αργότερα μια ανασφαλή και αγχώδη προσωπικότητα που θα νιώθει ότι πρέπει να αναμετρηθεί με τους γύρω του για να αποδείξει ότι αξίζει.

• Χρησιμοποιείστε τον έπαινο με μέτρο.

Αν οτιδήποτε κάνει το παιδί σας, το επαινείτε, τότε χάνεται η αξία του επαίνου. Όταν το παιδί σας κάνει κάτι και γνωρίζει πια πώς να το κάνει, όταν έχει κατακτήσει μια δεξιότητα, σταματήστε να το επαινείτε για αυτό. Καλό θα είναι η επιβράβευση να συμβαίνει, όταν πραγματικά το παιδί έκανε αξιόλογη προσπάθεια προς την επιθυμητή συμπεριφορά.