Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών 2 ετών

Στο τέλος του πρώτου έτους, τα παιδιά χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό χειρονομιών και φωνοποιήσεων, κυρίως για να δείξουν ή για να απαιτήσουν κάτι. Οι πρώτες λέξεις κάνουν την εμφάνιση τους μετά το πρώτο έτος και συνδυάζουν διαφορετικά και πιο πολύπλοκα νοήματα. Για παράδειγμα, η λέξη «μπάλα» μπορεί να σημαίνει «δώσε μου τη μπάλα», «παίζω με τη μπάλα» κ.α. Το παιδί με μία λέξη εκφράζει μια ολόκληρη πρόταση νοηματικά -ολοφραστικό στάδιο– αν και μέχρι τους 18 μήνες δεν είναι σε θέση να συνδυάσει δύο ή παραπάνω  λέξεις. Το μωρό σιγά σιγά αρχίζει να ρωτάει «τι είναι αυτό» και ονοματίζει επακριβώς μερικά οικεία αντικείμενα. Στους 18 μήνες περίπου, παρατηρείται ένα μεγάλο γλωσσικό άλμα, καθώς το παιδί τώρα ξεκινά να συνδυάζει λέξεις μεταξύ τους και παράλληλα δείχνει με το δάχτυλό του το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται. Αναφέρεται κυρίως σε πρόσωπα και αντικείμενα και όχι τόσο σε ενέργειες ακόμα. Έξι περίπου μήνες αργότερα, στους 24 μήνες, αρχίζουν να συνδυάζουν προτάσεις με συγκεκριμένα ρήματα και ουσιαστικά. Σε αυτό το στάδιο απουσιάζουν άλλα λειτουργικά μέρη του λόγου και οι προτάσεις που χρησιμοποιούν τα παιδιά ακούγονται σαν τηλεγράφημα («τηλεγραφικός λόγος»). Το παιδί καθώς προσπαθεί να επικοινωνήσει γλωσσικά, κάνει αρκετά λάθη ακόμα και παραλείπει κάποιες λέξεις, στην πορεία όμως τα λάθη αυτά σταδιακά διορθώνονται και ο λόγος τους ωριμάζει.

Αν το παιδί σας στα 2 έτη δεν εκφράζεται με μικρές προτάσεις και χρησιμοποιεί μεμονωμένες λέξεις μόνο, μην ανησυχείτε. Τους επόμενους μήνες η γλωσσική εξέλιξη του θα είναι ραγδαία. Αν πάλι μέχρι τα δύο έτη, το παιδί σας «βαβίζει» ή «τσιρίζει» μόνο για να επικοινωνήσει μαζί σας, καλό θα είναι να το αναφέρετε στον παιδίατρό σας, ώστε να διερευνηθεί.

Η ανάπτυξη τους γλώσσας είναι ένα κρίσιμο μέρος τους ανάπτυξης των παιδιών. Υποστηρίζει την ικανότητα του παιδιού να επικοινωνεί, να εκφράζει και να κατανοεί τα συναισθήματα. Υποστηρίζει τη σκέψη και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, την ανάπτυξη και διατήρηση σχέσεων. Η εκμάθηση της κατανόησης και  της χρήσης της γλώσσας  είναι το κρίσιμο πρώτο βήμα στον αλφαβητισμό και η βάση για την εκμάθηση τους ανάγνωσης και τους γραφής. Ως γονείς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να εξελιχθεί γλωσσικά με διάφορους τρόπους.

1. Να είστε περιγραφικοί. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και αρχίζει να χρησιμοποιεί χειρονομίες ή φωνούλες, μπορείτε να ανταποκριθείτε στις προσπάθειες επικοινωνίας του παιδιού σας. Θα εκπλαγείτε με το πόσα έχει να πει, ακόμη και πριν αναπτυχθούν οι λέξεις.Για παράδειγμα, μετά το πρώτο έτος, αν το μωρό κουνήσει το κεφάλι του για κάτι που του δείχνετε, απαντήστε σαν να λέει «Όχι» και ενθαρρύνετε το να απαντήσει το ίδιο όπως μπορεί. Εάν το παιδί σας δείχνει ένα παιχνίδι, απαντήστε σαν  να λέει, «Μπορώ να το έχω;» ή «μου αρέσει». Μετά το πρώτο έτος θα ξεκινήσει μιλώντας με φωνούλες και συλλαβές. Στα δύο έτη θα μπορεί να περιγράψει αυτό που βλέπει ή αυτό που θέλει με 2 ή και παραπάνω λεξούλες σε πρόταση. Αν ανταποκρίνεστε στο παιδί σας, το ενθαρρύνετε να επικοινωνήσει και σταδιακά θα αναπτύξει την ικανότητα της ομιλίας.
2. Διαβάστε στο παιδί σας. Μοιραστείτε πολλά βιβλία με το παιδί σας και διαβάστε πιο περίπλοκα βιβλία καθώς μεγαλώνει. Η ανάγνωση επιτρέπει στο παιδί να ακούει λέξεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα, κάτι που βοηθά στην εκμάθηση της σημασίας και της λειτουργίας των λέξεων. Η σύνδεση του βιβλίου με αυτό που συμβαίνει στη ζωή του, είναι ένας καλός τρόπος για να μιλήσετε το παιδί σας. Μπορείτε να το ενθαρρύνετε να μιλήσετε, συζητώντας για ενδιαφέρουσες εικόνες στα βιβλία που διαβάζετε μαζί. Όταν διαβάζετε δυνατά με το παιδί σας, μπορείτε να επισημάνετε λέξεις καθώς τις λέτε. Αυτό δείχνει στο παιδί τη σχέση μεταξύ γραπτών και προφορικών λέξεων και τοβοηθά να μάθει ότι οι λέξεις είναι ξεχωριστά μέρη της γλώσσας. Αυτές είναι σημαντικές έννοιες για την ανάπτυξη του γραμματισμού.
3. Συζητήστε με το παιδί σας τις καθημερινές του εμπειρίες. Η συζήτηση για το τι συμβαίνει κάθε μέρα, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία μάθησης. Το παιδί μαθαίνει να ανταποκρίνεται στις ερωτήσεις των γονέων, απαντά και παράλληλα εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του. Μην του μιλάτε μωρουδίστικα, γιατί δεν έχει να του προσφέρει τίποτα γλωσσικά. Είναι σημαντικό να μάθει το παιδί σας τις διαφορετικές σημασίες των λέξεων και τη λειτουργία τους στον κόσμο. Για παράδειγμα μιλήστε του για ό,τι το ενδιαφέρει και εξηγήστε του με απλό και κατανοητό τρόπο την χρήση των λέξεων.