Διαπαιδαγωγηση

5 τρόποι για να ενθαρρύνετε την καλή συμπεριφορά

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να μάθουν τους κανόνες συμπεριφοράς από μικρή ηλικία. Ήδη το βρέφος, από ενός έτους είναι ικανό να κατανοήσει στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, οι ευκαιρίες για μάθηση πολλαπλασιάζονται, αφού συμμετέχουν σε πιο πολύπλοκες δραστηριότητες, ανοίγονται κοινωνικά και εκφράζουν περισσότερα συναισθήματα. Αυτές οι εμπειρίες, δίνουν το έναυσμα στο παιδί να συμπεριφερθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο τρόπος με τον οποίο τελικά θα συμπεριφερθεί, αρκετές φορές χρειάζεται οριοθέτηση, καθώς τα παιδιά στην νηπιακή ηλικία δεν ξέρουν ακόμα ποιες είναι οι κοινωνικά λειτουργικές συμπεριφορές. Καθώς τα παιδιά ωριμάζουν, θα εξελίσσουν όλο και πιο πολύ το ρεπερτόριο τους. Ως γονείς, παίζετε έναν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία:

  1. Να είστε πρότυπο συμπεριφοράς. Χρησιμοποιήστε τη δική σας συμπεριφορά για να καθοδηγήσετε το παιδί σας. Το παιδί σας παρακολουθεί για να πάρει ενδείξεις για το πώς οι ίδιοι συμπεριφέρεστε – και αυτό που κάνετε είναι πολύ πιο σημαντικό από ό, τι λέτε. Για παράδειγμα, εάν θέλετε το παιδί σας να λέει «παρακαλώ», πείτε το κι εσείς. Εάν δεν θέλετε το παιδί σας να μην υψώνει τη φωνή του, μιλήστε ήσυχα, χωρίς φωνές. Εάν θέλετε να μάθει να λέει «συγγνώμη», πρώτα πρέπει να γίνετε οι ίδιοι πρότυπο. Να πείτε «συγγνώμη» όταν χρειάζεται και να το εννοείτε με τις πράξεις σας.
  2. Να κατευθύνετε το παιδί σας προς την επιθυμητή συμπεριφορά με θετικό και σαφή τρόπο. Οι οδηγίες πρέπει να είναι σαφείς, σύντομες και κατάλληλες για την ηλικία του παιδιού, ώστε να μπορεί να τις καταλάβει και να τις θυμάται. Και οι θετικοί κανόνες, είναι συνήθως καλύτεροι από τους αρνητικούς, επειδή καθοδηγούν τη συμπεριφορά του παιδιού με ευχάριστο τρόπο. Για παράδειγμα, πείτε «μπορείς να ζωγραφίσεις στο χαρτί», αντί «μη ζωγραφίζεις εδώ».
  3. Επαινέστε το παιδί σας, όταν η συμπεριφορά του είναι επιθυμητή. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες να επαναληφθεί η καλή συμπεριφορά στο μέλλον. Το παιδί που επιβραβεύτηκε για την συμπεριφορά του, χαίρεται, νιώθει περήφανο για το κατόρθωμα του και θυμάται την συμπεριφορά αυτή ως θετική εμπειρία.
  4. Δημιουργήστε ένα περιβάλλον για καλή συμπεριφορά. Το περιβάλλον γύρω από το παιδί μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά του. Μπορείτε να διαμορφώσετε το περιβάλλον με τέτοιο τρόπο, ώστε να βοηθήσετε το παιδί σας να συμπεριφέρεται καλά. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό,  όσο το να βεβαιωθείτε ότι ο χώρος του παιδιού  είναι ασφαλής. Απομακρύνετε από τον χώρο, όλα εκείνα τα αντικείμενα, τα οποία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα. Για παράδειγμα, κρύψτε μέχρι το παιδί να μεγαλώσει λίγο τα κρυστάλλινα βάζα ή τα ασημένια κηροπήγια. Διαμορφώστε ένα ήρεμο, μη διασπαστικό περιβάλλον για το παιδί.
  5. Δημιουργήστε μια καλή σχέση με το παιδί σας. Η ποιότητα της επικοινωνίας με το παιδί, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εκμάθηση κανόνων. Ο γονέας που διαλέγει τον διάλογο από τις φωνές ή τις διαταγές, χτίζει μια σχέση ουσίας με το παιδί του. Η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντική για να υπάρχει αρμονία στην οικογένειά σας. Το παιδί νιώθει ασφάλεια, εισπράττει αποδοχή και μαθαίνει με πιο αποτελεσματικό τρόπο να συμπεριφέρεται καλά.  Από την άλλη, ο γονέας που επιδιώκει να επιβάλει την εξουσία του λέγοντας «θα το κάνεις, επειδή το λέω εγώ», δημιουργεί στο παιδί του τον φόβο και όποια καλή συμπεριφορά ακολουθήσει, δεν θα έχει διάρκεια στον χρόνο.
Βιβλιογραφία

Brummelman, E., Thomaes, S., Overbeek, G., Orobio de Castro, B., van den Hout, M.A., & Bushman, B. (2014). On feeding those hungry for praise: Person praise backfires in children with low self-esteem. Journal of Experimental Psychology, 143(1), 9-14.


Cook, C.R., Grady, E.A., Long, A.C., Renshaw, T., Codding, R.S., Fiat, A., & Larson, M. (2017). Evaluating the impact of increasing general education teachers’ ratio of positive-to-negative interactions on students’ classroom behavior. Journal of Positive Behavior Interventions, 19(2), 67-77.


Nelsen, J., Erwin, C., & Duffy, R. (2015). Positive discipline: The first three years: From infant to toddler – laying the foundation for raising a capable, confident child. New York: Harmony Books.


Sabey, C.V., Charlton, C., & Charlton, S.R. (2019). The ‘magic’ positive-to-negative interaction ratio: Benefits, applications, cautions, and recommendations. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 27(3), 154-164.